Pemilihan
dua perdana menteri Malaysia iaitu Tunku Abdul Rahman dan Tun Dr. Mahathir di
dalam penulisan di atas adalah disebabkan keistimewaan yang tampak jelas pada
dua tokoh ini dalam merangka dasar-dasar luar dalam dua era yang berbeza. Era
pertama ialah selepas Tanah Melayu mencapai kemerdekaan dan era kedua ialah
selepas Malaysia mula menuju ke arah mencapai negara maju. Perbezaan yang
ketara ini menunjukkan bahawa dasar-dasar luar yang dirangka oleh perdana
Menteri kita iaitu Tunku Abdul Rahman dan Tun Dr. Mahathir adalah berpandukan
kepada kehendak semasa pada waktu tersebut bagi mewujudkan sebuah dunia yang
sejahtera di mana warganya dapat berkongsi keadilan, kesaksamaan dan keamanan.
Pertama, kita pergi dahulu kepada
perdana Menteri Malaysia yang pertama iaitu Tunku Abdul Rahman. Beliau juga digelar sebagai Bapa Kemerdekaan
disebabkan jasanya yang telah memerdekakan Tanah Melayu melalui rundingan
dengan pihak British. Tanpa disedari, walaupun Malaysia sudah mencapai
kemerdekaan namun ia bukan jaminan bahawa negara ini sudah boleh terus berdiri
dengan stabilnya. Hal ini dikatakan demikian kerana, Malaysia pada waktu
tersebut boleh diibaratkan seperti sebuah negara yang baru walhal pada
hakikatnya sudah lama wujud. Jadi dengan rasional bahawa negara ini memerlukan
bantuan dari negara maju untuk membangun yakni pihak Barat dan ditambahkan lagi
dengan nilai-nilai barat yang wujud di dalam diri Tunku maka satu dasar luar
telah diperkenalkan iaitu dasar pro-Barat.
Dasar pro-Barat pada waktu tersebut
dikatakan sebagai satu dasar yang sesuai untuk membantu Malaysia dalam dua
aspek iaitu ekonomi dan pertahanan negara. Melalui dasar ini, ekonomi Malaysia
menjadi mantap disebabkan menerima bantuan dari pihak Barat seperti bantuan
modal dari negara Komanwel yang maju, bantuan teknikal dari ‘Rencana Colombo’
dan keuntungan secara tidak langsung melalui keanggotaan di dalam ‘kawasan
Sterling’.[1] Kekuatan ekonomi pada masa
tersebut telah membolehkan Tunku meningkatkan taraf hidup penduduk di Malaysia
pada waktu tersebut. Malah Tunku juga melaksanakan pelbagai projek pembangunan
seperti membina Masjid Negara, Stadium Negara, Bangunan Parlimen, Muzium Negara
dan Tugu Kebangsaan.[2] Namun begitu, akibat
kebergantungan yang terlalu kuat kepada Barat menyebabkan Malaysia tidak begitu
popular dalam kalangan negara komunis dan negara Timur.
Jika ditinjau dari aspek pertahanan
pula, melalui dasar pro-Barat ini Malaysia dapat menjaga kedaulatan mereka
sebagai sebuah negara yang merdeka disebabkan adanya perjanjian ketenteraan
dengan negara Barat. Bagi Tunku perjanjian pertahanan dan ketenteraan dengan
pihak Barat adalah satu tindakan yang tepat kerana Malaysia pada waktu itu
tidak mempunyai pertahanan yang hebat. Kesannya, negara-negara serantau tidak
berani untuk menyerang Malaysia dan pada masa yang sama pengaruh komunis juga
dapat dibanteras. Secara tidak langsung perkara ini telah membawa kepada
keamanan dan kesejahteraan bukan sahaja kepada negara ini tetapi juga negara
serantau.
Jika diteliti dengan lebih mendalam,
dasar luar Tunku juga kebanyakan lebih mementingkan kepada keselamatan negara.
Perkara ini dapat dilihat dengan satu lagi dasar beliau iaitu dasar anti
komunis. Tindakan Tunku memperkenalkan dasar ini adalah suatu perkara yang
wajar dan dapat difahami sekiranya diimbas daripada pengalaman Tanah Melayu
yang pernah bergelut dengan ancaman Parti Komunis Malaya (PKM). Hal ini
menyebabkan berlakunya kekejaman dan kemusnahan yang diakibatkan
tindakan-tindakan subversif komunis. Sekurang-kurangnya tindakan Tunku pada
waktu tersebut telah menyelamatkan Malaysia dari menjadi sebuah negara komunis
pada masa hadapan dan dalam masa yang sama menjamin keamanan dan kestabilan
negara.
Seterusnya bagi mewujudkan sebuah
dunia yang aman dan damai, Tunku juga telah memperkenalkan dasar kerjasama
serantau. Dasar ini merupakan satu idea Tunku dalam memastikan keamanan di
antara negara-negara serantau. Pengenalan dasar ini telah memberi peluang
kepada Malaysia untuk menjalin hubungan diplomatik dengan negara-negara jiran.
Oleh sebab itu, Malaysia mampu untuk menjaga kedaulatan negara disebabkan
adanya dasar ini yang telah memastikan bahawa tiada pencerobohan yang boleh
berlaku dari negara-negara sekitar Asia Tenggara. Hal ini telah mewujudkan
sebuah dunia yang aman dan damai, yang mana rakyatnya dapat berkongsi keadilan
dan kesaksamaan sebagai warganegara masing-masing.
Seterusnya kita beralih pula
kepada era Malaysia moden iaitu ketika pemerintahan Tun Dr. Mahathir. Dasar luar yang telah dibuat oleh beliau ketika
itu ialah dasar anti-Barat yang merangkumi dua dasar iaitu Buy British Last dan
Pandang Ke Timur. Keangkuhan Britain ketika itu umpama ‘kaki tak jejak tanah’
apabila masih lagi menganggap diri mereka sebagai ‘tuan’ di Tanah Melayu
apabila tidak melayani negara Malaysia seperti sebuah negara merdeka. Maka
sebab itu, Tun Dr. Mahathir telah menggertak pihak barat dengan memperkenalkan
dasar Buy British Last. Cukup dengan dasar ini sahaja sudah mampu membuatkan negara
Britain gelisah. Mereka bimbang akan mengalami kerugian ratusan juta andai
benar kerajaan Malaysia meneruskan dasar tersebut.[3]
Namun demikian, setelah dua tahun
diperkenalkan, dasar ini telah dikaji semula setelah wujudnya perubahan sikap
dari pihak London untuk memulihkan hubungan bilateral di antara kedua-dua
negara. Hal ini ditambahkan lagi dengan nilai mata wang pound Britain yang
telah merosot berbanding ringgit Malaysia pada tahun 1983.[4] Akibatnya, barangan dan
perkhidmatan dari Britain menjadi lebih murah. Dalam kondisi ini, tidak
realistik sekiranya Malaysia tidak mendapatkan barangan dan perkhidmatan dari
Britain. Walau bagaimanapun, hasil daripada dasar ini, negara Barat sudah tidak
pandang enteng lagi kepada kerajaan Malaysia. Semenjak itu, Malaysia telah mendapat
keadilan yang sama rata dengan negara merdeka yang lain, tidak lagi dilayan
seperti negara yang dijajah. Walaupun kecil tetapi tetap berbisa.
Selanjutnya ialah dasar Pandang ke
Timur (DPT). Pengenalan DPT telah menyebabkan Malaysia tidak lagi berpandukan
kepada negara Barat semata-mata untuk mencapai kemajuan tetapi turut menjadikan
negara Timur seperti Jepun dan Korea Selatan sebagai role model dalam kemajuan negara. Kesan pelaksanaan DPT telah
menyebabkan pekerja Malaysia mula mengambil contoh nilai etika kerja yang baik
dari negara tersebut. Hal ini secara tidak langsung telah mencapai tujuan
sebenar Mahathir melaksanakan DPT iaitu mahu mengubah sikap orang Melayu supaya
dikenali sebagai kaum yang kuat dan rajin bekerja (Khadijah, 2004). Tambahan
pula, peningkatan pelaburan turut berlaku dari negara Jepun dan Korea.
Pertambahan pelaburan ini telah
dapat mengurangkan pengangguran kerana bertambahnya peluang pekerjaan. Hal ini
mengakibatkan berlakunya pengurangan jurang kemiskinan kepada rakyat Malaysia. Selain
daripada itu, Malaysia juga telah berjaya mengeluarkan kereta nasional sendiri iaitu
Proton Saga dan kejayaan ini merupakan satu langkah untuk mengeluarkan jentera bergerak
menggunakan hasil keluaran tempatan dengan sepenuhnya pada masa akan datang.
Malahan, kemudahan asas dengan bantuan kepakaran dari Jepun dan Korea juga telah
dibina dengan baik untuk kebaikan rakyat. Sebagai contoh, pembinaan Jabatan
Pulau Pinang, Lebuh-raya Utara Selatan, dan bangunan Daya Bumi di bina
berdasarkan kepakaran luar yang mengekalkan ciri-ciri ketimuran. Ini secara
tidak langsung telah meningkatkan imej negara di persada dunia.
Walaupun demikian, DPT ini turut
mempunyai kontranya sehinggakan telah dikritik hebat oleh ahli akademik. Antara
kritikan yang dilemparkan terhadap DPT ialah ia hanya menguntungkan Jepun dan
merugikan Malaysia. Hal ini kerana, dasar itu telah memudahkan penguasaan
banyak bidang ekonomi Malaysia oleh kepentingan Jepun dan menjadi cek kosong
yang membolehkan Jepun melakukan serangan kedua ke atas negara ini selepas
serangan pertama pada perang Dunia Pertama (John Saravanamuttu, 1983). Perkara
ini kemudiannya disokong pula oleh Lindal Golley yang berpendapat bahawa dasar
‘pandang ke Timur’ telah memudahkan penjajahan ekonomi Jepun ke atas Malaysia. Hal
ini berpunca daripada perdagangan Jepun-Malaysia yang tidak ada perubahan
besar. Barangan siap Malaysia tetap menghadapi masalah untuk menembusi pasaran
Jepun, manakala barangan siap Jepun mudah memasuki Malaysia. Menjadikan
Malaysia kekal sebagai pengimport barangan siap Jepun.
Bagi dasar luar terakhir Tun Dr.
Mahathir yang ingin saya rumuskan ialah dasar Kerjasama Selatan. Kesan wujudnya
dasar ini telah membolehkan negara-negara Selatan yakni negara-negara membangun
meningkatkan kerjasama ekonomi sesama mereka kerana negara maju tidak boleh
diharapkan untuk menyusun semula struktur ekonomi antarabangsa. Keadaan ini
sekurang-kurangnya telah memberi peluang kepada negara-negara Selatan untuk
membebaskan diri dari penjajahan yang dibuat secara tidak langsung iaitu
penjajahan ekonomi dari negara maju. Maka pengagihan ekonomi di antara dunia
dapat ditegakkan di antara negara-negara Selatan dan negara maju.
[1] Faridah
Jaafar, Perdana Menteri dan Dasar Luar
Malaysia 1957-2005, hlm. 33-34.
[2]
Annchi, “Sumbangan Tunku Abdul Rahman dalam bidang ekonomi”, artikel diakses
pada 3 September 2016 dari http://6062013.blogspot.my/2013/06/sumbangan-tunku-abdul-rahman-dalam_6.html
[3]
The Patriots, “Buy British Last”, diakses pada 3 September 2016 dari http://www.thepatriots.my/buy-british-last/
[4] Faridah
Jaafar, Perdana Menteri dan Dasar Luar
Malaysia 1957-2005, hlm. 151
0 Komentar untuk "Ulasan Kritis: Dasar Luar Malaysia (Era Tunku Abdul Rahman dan Tun Dr. Mahathir)"